Relatiepsycholoog.nl
- relatietherapie, mediation, relatieadvies
Het onderstaande komt voort uit een gesprek met René (34), marketing manager en Laura (35), orthopedagoge, uit Boskoop. Hun verzoek was te komen tot een ouderschapsplan voor hun dochtertje, die op dat moment zes jaar was.
Michel: Jullie hebben voor vandaag de afspraken op papier gezet die we de vorige keer behandeld hebben, en met wat kleine aanpassingen daarin lijkt het alsof jullie je daarin beiden goed kunnen vinden. Klopt dat?
Beiden knikken bevestigend, maar Laura neemt daarna het woord.
Laura: Ik heb er toch mijn bedenkingen over, merk ik. Dit ouderschapsplan is wel mooi en zo. Maar zoiets werkt toch alleen als er ook goed overlegd en gecommuniceerd blijft worden tussen René en mij. En ik vraag me af of we dat wel zullen blijven doen.
Michel: Overleg en goed communiceren is inderdaad belangrijk. Maar in beginsel heb je met dit plan niet zo heel veel overleg nodig, want alle afspraken staan op papier. Oftewel, je kunt samen overleggen over een verandering op een bepaald moment, maar als één van de twee daar dan niet mee akkoord gaat, kan altijd verwezen worden naar het plan. En dat geeft dan ook meteen uitsluitsel.
Laura: Ja, maar toch. Je kunt niet alles vastleggen. Bijvoorbeeld wat Fabiënne moet eten, dat weet René niet, die koopt vaak de verkeerde dingen. En ook haar slaaptijden, het is belangrijk dat ze op tijd naar bed gaat en voldoende rust krijgt.
René: Laura vindt gezonde voeding heel belangrijk voor Fabiënne. En ook dat ze op tijd naar bed gaat.
Michel (kijkt van de één naar de ander, vraagt dan aan René ): En jij, wat vind jij zelf daarvan?
René: O, ik vind het wel belangrijk dat ze gezond eet natuurlijk en goed slaapt. Maar ik ben minder gedisciplineerd daarin dan Laura. En dat zelfde geldt voor de tijd waarop ze naar bed gaat, dat varieert bij mij wat meer.
Laura: Nou, wat meer… Ze gaat soms in het weekend bij jou na elven naar bed, en daar kan ze niet tegen, dan is ze de hele week moe. En als ik niet goed overleg met jou, dan eet ze de halve week ongezonde dingen.
René: Dat slapen was maar één keer, en ook nog met een feestje. Maar goed (kijkt naar Michel), over dit soort dingen kunnen we wel ruzie gaan krijgen, ja.
Laura: Ja, dat is zo. Over dit soort praktische dingen gaan we botsen, dat denk ik ook. We kunnen daarover slecht overleggen.
Michel: Dat kan ik me voorstellen omdat het helemaal geen punten horen te zijn voor overleg, althans niet meer dan één keer in het algemeen. Wat jullie goed moeten begrijpen is dat je natuurlijk zelden helemaal dezelfde ideeën hebt over zorg en opvoeding en normen en waarden enzovoort en dat is logisch. Je zult over het algemeen wel in dezelfde hoek zitten – ik hoor jullie bijvoorbeeld allebei zeggen dat je gezonde voeding en een goede nachtrust belangrijk vindt - maar de invulling over hoe je dat bereikt, en hoe belangrijk dat is, daarop zul je zelden helemaal op één lijn zitten. Dat zitten huwelijkspartners vaak ook niet helemaal, maar die hebben een belang om hun verschillen te minimaliseren en dus doen ze vaak automatisch allebei water bij de wijn, of één van beiden doet dat, om geen conflict te krijgen. Maar mensen die gescheiden zijn hebben dat belang niet meer, integendeel. Die hebben juist genoeg van het water bij de wijn moeten doen met hun ex-partner, en willen hun eigen mening - en daarmee de controle over hun eigen leven - juist zoveel mogelijk terug. En dus zullen ze botsen als ze proberen tot een compromis daarin te komen. Geen van tweeën wil echt helemaal meer toegeven.
Laura: Ja, maar hoe zorgen we dan dat Fabiënne gezond blijft eten en goed blijft slapen? Als we niet overleggen daarin, versloft dat gewoon teveel bij René, dat weet ik gewoon.
Michel: Dat klopt, als je niet meer overlegt, zal het bij René versloffen, althans in jouw ogen. En dat is precies wat ook moet gebeuren, want zijn normen zijn niet helemaal die van jou. Maar jouw regels of ideeën zijn niet zalig makend, net zo min als die van hem. Jullie houden beiden evenveel van jullie dochter … (wacht even, tot ze beiden bevestigend knikken), dus kunnen jullie – of eigenlijk moèten jullie ervan uit gaan dat de ander doet wat het beste is voor haar, op elk moment van de dag en gegeven wat op dat moment mogelijk en haalbaar is. En dat dat misschien niet hetzelfde is wat je zelf in die situatie zou doen, is jammer, maar gaat voorbij aan het respect wat je hoort te hebben voor de liefde van je ex-partner voor je kind.
Laura: Ik weet niet of ik wel akkoord kan gaan met zo’n afspraak. Of eigenlijk of ik dat wel wil… Je vraagt me om goed te vinden dat mijn kind ongezond gaat eten en veel te laat naar bed gaat.
Michel: Altijd ongezond eten is voor een kind inderdaad niet goed, maar ik denk dat dat in de praktijk wel zal meevallen als ik hoor wat René daarover zegt. En in een ruzie sfeer tussen je ouders zitten is voor een kind pas echt slecht, omdat een kind heel snel het gevoel krijgt partij te moeten kiezen. En tussen je ouders kiezen kan een kind niet, dat geeft een enorm loyaliteitsconflict.
Laura: Oké, dat weet ik natuurlijk zelf ook wel. Maar er moet toch een compromis mogelijk zijn? Een middenweg?
Michel: Ik zou het knap vinden als je die vond, want volgens mij heeft niemand die tot nu toe echt gevonden. En dat zal misschien niet voor niets zijn... Maar mag ik je een vraag stellen? Hoe weet je zeker dat de invloed die je nu probeert aan te wenden hierbij echt in het belang is van je kind en niet een manier is om invloed te houden op wat je partner wel en niet doet met je dochter? Of in hoeverre het meespeelt dat je hem alsnog voor iets in jullie huwelijk of scheidingsproces wilt straffen of dat je alsnog de baas wilt spelen of wat dan ook voor reden wat nog kan meespelen. Hoe kun je weten dat je hierbij echt 100% integere motieven hebt?
Laura (denkt even na): Zo voelt dat. Het gaat niet om René, ik heb gewoon het beste met haar voor.
Michel: Ja, dat weet ik. Maar dat is geen criterium want geldt dat voor René niet?
(Laura beaamt dat.)
Michel: En als jullie dan allebei anders over dingen denken, maar ook allebei in haar belang redeneren, wie heeft er dan gelijk? Hoe kun je dat dan eerlijk en zonder twijfel bepalen?
(Laura zwijgt, het is een moeilijk punt en ze is nog niet overtuigd. En ook René kijkt redelijk sceptisch.)
René: Overleggen kan natuurlijk geen kwaad... Dat is toch ook iets wat we moeten leren? Ik heb zelf ook punten die ik belangrijk vind, bijvoorbeeld dat Laura in mijn ogen Fabiënne veel te veel op haar nek zit. Ik vind dat ze haar meer ruimte moet geven.
Michel: Het overleg dat jullie willen gaan voeren kan natuurlijk altijd, zeker als jullie daar beiden achter staan. Waar het alleen om gaat is om wie eindverantwoordelijk is en wie de eindbeslissing heeft als jullie het niet eens zijn. En degene die de eindverantwoordelijkheid moet hebben is degene bij wie ze op dat moment thuis vertoeft. Omdat je anders de situatie gaat krijgen dat je over en weer invloed gaat uitoefenen op het leven bij de ander, en dat kan niet. Het leven van de ander is nou net juist iets waar je los van komt bij een scheiding en waar je ook in een bepaalde mate echt van los moet komen. Natuurlijk niet helemaal, want het leven bij de ander is ook een deel van het leven van je kind, en daarin ben je wel geïnteresseerd.
Laura: Maar wat nou als ze om tien uur naar bed mag van hem? En hij drie dagen patat met appelmoes haalt? Ik weet wel hoe dat dan kan gaan.
Michel: Tja, dat is mogelijk. En misschien is dat op dat moment suboptimaal, of misschien is zelfs de hele voeding en verzorging die hij geeft niet optimaal. Misschien geef jij een betere. Maar het zou niet werken als jij als politieagent erachteraan zou gaan, je zou er vroeg of laat ruzie van gaan krijgen of conflicten van krijgen en daar zou je kind dan tussen komen te zitten. En al het extra gezonde wat je haar dan hebt meegegeven valt daarbij dan in het niet. Dus de vraag die je je moet stellen is: is het erger als ze drie dagen patat en appelmoes eet en niet de vitaminen binnenkrijgt die ze eigenlijk zou moeten binnenkrijgen enzovoort maar in een fijne sfeer leeft of is het omgekeerde beter?
Er wordt nog even heen en weer gepraat maar beide ouders zijn het er over eens dat als de keuze óf - óf is, die uiteindelijk niet moeilijk is, want dat het dan uiteindelijk vaak op lange termijn het sop de kool niet waard is om over te discussiëren. Na nog één afrondend gesprek met wederzijds het recht om opnieuw een gesprek aan te vragen indien nodig, ging het vervolgens goed.